آنتی‌ویروس یک نرم‌افزار امنیتی است که بگونه ای طراحی شده است تا سیستم‌ها را از حملات ویروسها، بدافزارهای مخرب و برنامه‌های آسیب رسانی چون باج افزارها (Ransomware) محافظت کند. این نرم‌افزارها به طور مداوم سیستم‌ها را اسکن کرده و سعی در شناسایی و حذف هرگونه تهدید امنیتی دارند.
آنتی‌ویروس‌ها از الگوریتم‌ها، تشخیص الگوها (signature) و تحلیل داده‌ها برای شناسایی بدافزارها استفاده می‌کنند. آنها به صورت خودکار به‌روزرسانی شده تا با تغییرات و جدیدترین تهدیدات همگام و آماده مقابله شوند. همچنین، برخی از آنتی‌ویروس‌ها ویژگی‌های امنیتی اضافی مانند فایروال، محافظت در برابر فیشینگ (phishing) و امکانات دیگر نیز دارند. استفاده مداوم از یک آنتی‌ویروس به افزایش امنیت سیستم کمک میکند.
ویژگی‌های آنتی‌ویروس عمدتاً شامل:
- اسکن فایل‌ها: برنامه‌های آنتی‌ویروس به‌طور منظم فایل‌ها و بخش‌های مختلف سیستم را اسکن می‌کنند تا تهدیدات را شناسایی کنند.
- تشخیص الگوها (Signature): استفاده از الگوریتم‌ها و الگوهای ثابت برای تشخیص و شناسایی ویروسها و فایلهای مخرب.
- تحلیل رفتاری: بررسی رفتار فایل‌ها و برنامه‌ها بو همچنین جستجوی نشانه‌های غیرعادی یا مشکوک.
- به‌روزرسانی خودکار: آپدیت دائمی برای تطابق با جدیدترین الگوهای ویروسی و تهدیدات امنیتی.
- دیوار آتشین (Firewall): محافظت در برابر حملات شبکه و کنترل دسترسی به اینترنت.
- حذف و قرنطینه فایل‌ها: قابلیت حذف یا جدا کردن فایلهای مشکوک تا جلوی گسترش تهدیدات گرفته شود.
- حفاظت در برابر فیشینگ (phishing): تشخیص و جلوگیری از حملات فیشینگ اینترنتی.
- حفاظت آنی: اسکن و تشخیص فوری تهدیدات به صورت لحظه‌ای.
- تنظیمات سفارشی: امکان تنظیمات و پیکربندی‌های مختلف برای تطابق با نیازهای خاص کاربران.
- سبک و کارآیی: اجتناب از تأثیر زیاد بر عملکرد سیستم و تضعیف کارایی آن.
امکاناتی که آنتی‌ویروس‌ها به شما ارائه میدهند:
-
- حفاظت در برابر تهدیدات آنلاین: از جمله ویروسها، تروجان‌ها (Trojan)، و برنامه‌های مخرب.
- جلوگیری از از دست دادن اطلاعات: با جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات شخصی و حساس.
- تسریع در شناسایی و حذف تهدیدات: آنتی‌ویروس‌ها به‌صورت خودکار فایل‌ها و برنامه‌ها را اسکن کرده و تهدیدات را شناسایی و حذف می‌کنند.
- حفاظت در زمان واقعی: اسکن فایل‌ها و فعالیت‌های سیستم به‌طور فوری برای جلوگیری از حملات در زمان واقعی.
- آپدیت و به‌روزرسانی‌های امنیتی: برای مقابله با تهدیدات جدیدتر و تغییرات الگوهای ویروسی.
- حفاظت از شبکه: امکانات فایروال آنتی‌ویروس برای محافظت از شبکه و اتصالات اینترنتی.
- استفاده از ویژگی‌های امنیتی اضافی: مانند محافظت در برابر فیشینگ و نقض امنیت اطلاعات حساب کاربری.
انواع آنتی ویروس:
انواع مختلفی از برنامه های آنتی ویروس وجود دارد که هر کدام دارای ویژگی ها و قابلیت های خاص خود هستند. در اینجا برخی از انواع متداول نرم افزار آنتی ویروس آورده شده است:
آنتی ویروس مبتنی بر کد (Signature-Based):
این رویکرد سنتی شامل اسکن پرونده ها برای الگوهای شناخته شده داده ها است که نشانگر ویروس ها یا بدافزار است. این الگوها کد یا “امضاها” نامیده می شوند. هنگامی که یک امضا مشخص شود برنامه قادر به اقدام خواهد بود، مانند قرنطینه یا حذف پرونده آلوده. نمونه: Suricata
آنتی ویروس مبتنی بر رفتار (Behavioral-Based):
به جای اینکه فقط به امضاها تکیه کند ، رفتار برنامه ها و فرآیندها را کنترل می کند. به دنبال فعالیت های مشکوک یا انحراف از رفتار طبیعی است که ممکن است نشانگر وجود بدافزار باشد. این رویکرد می تواند در برابر تهدیدهای جدید و ناشناخته مؤثر باشد. نمونه: Kaspersky
آنتی ویروس مبتنی بر اکتشاف(Heuristic-Based):
تجزیه و تحلیل اکتشافی شامل استفاده از قوانین و الگوریتم های مختلف برای شناسایی رفتار بالقوه مخرب است. این حالت به آنتی ویروس اجازه می دهد تا بر اساس شباهت آنها با الگوهای بدافزار شناخته شده ، حدسهای دریافت کرده کرده را در مورد ویروس های جدید و قبلاً دیده نشده انجام دهد.نمونه: Fortinet FortiGate
آنتی ویروس مبتنی بر فضای ابری (Cloud-Based):
سازوکار آنتی ویروس مبتنی بر فضای ابری برای انجام تجزیه و تحلیل و تشخیص به یک سرور مرکزی یا زیرساخت های ابری متکی هستند. این رویکرد امکان به روزرسانی در زمان واقعی و پاسخ سریعتر به تهدیدهای نوظهور را فراهم می کند ، زیرا سرور ابری می تواند به طور مداوم پایگاه داده را به روز کند. نمونه: webroot
آنتی ویروس ماسه ای (Sandboxing):
Sandboxing شامل اجرای پرونده ها یا برنامه های مشکوک در یک محیط مجازی است که از بقیه سیستم جدا شده است. با مشاهده رفتار پرونده در این محیط کنترل شده ، آنتی ویروس می تواند تعیین کند که آیا این رفتار مخرب را نشان می دهد یا خیر.
آنتی ویروس مبتنی بر دیوار آتشین (Firewall):
بسیاری از نرم افزارها شامل قابلیت های فایروال برای نظارت و کنترل ترافیک شبکه است. فایروال ها می توانند از دسترسی غیرمجاز به رایانه یا شبکه جلوگیری کنند و همچنین می توانند نرم افزار مخرب را از برقراری ارتباط با سرورهای فرمان و کنترل خود مسدود کنند. نمونه: ESET Secuirty
امنیت نقطه پایانی (Endpoint):
این دسته امنیت و پشتیبانی جامع و کاملی را ارائه داده که شامل محافظت از آنتی ویروس به همراه ویژگی های اضافی مانند پیشگیری از دست دادن داده ها ، کنترل دستگاه و رمزگذاری است. این راه حل ها با هدف تأمین امنیت کل محیط محاسبات انجام می شود. نمونه: Bitdefender
آنتی ویروس موبایل:
با گسترش دستگاه های تلفن همراه ، نرم افزارهای ضد ویروس به طور خاص برای تلفن های هوشمند و تبلت ها طراحی شده اند. این برنامه های سیار در برابر تهدیدهای خاص موبایل مانند برنامه های مخرب و تلاش های فیشینگ محافظت می کنند. نمونه:Avast Mobile Security
آنتی ویروس منبع باز (Open-Source):
بر روی سیستم عامل های منبع باز ساخته شده و به کاربران امکان می دهند کد منبع را مشاهده و اصلاح کنند. این شفافیت می تواند برای کارشناسان امنیتی و توسعه دهندگان که خواهان درک چگونگی عملکرد این نوع از سرویسها هستند، سودمند باشد. نمونه: Avira
توجه به این نکته حائز اهمیت است که بسیاری از نرم افزارهای ارائه دهنده امنیت و ضد هک به روز از ترکیبی از این رویکردها برای محافظت جامع تر در برابر طیف گسترده ای از تهدیدها استفاده می کنند. علاوه بر این ، کاربران تشویق می شوند تا نرم افزارخود را به روز نگه دارند تا از آخرین تهدیدات حفاظت شوند. در صورت عدم نصب آنتی ویروس بر روی سیستم امکان هرگونه آسیب نرم افزاری، سخت افزاری، مخدوش شدن و حذف داده ها و لو رفتن اطلاعات شخصی و اخاذی و کلاهبرداری توسط افراد سودجو وجود دارد و سیستم کامپیوتر یا شبکه شما نیاز به بازیابی، تعمیر و تعویض خواهد داشت،پس به قول انگلیسی ها اول امنیت!
